Geluid is overal. Soms is het rustgevend, soms irritant, soms oorverdovend. En somsβ¦ is het zΓ³ hard dat het je trommelvliezen kan scheuren, ramen doet breken of zelfs gebouwen laat instorten. Gelukkig komen we dat soort geluiden in het dagelijks leven niet tegen β maar ze bestaan wel degelijk.
In deze blog duiken we in de wereld van extreme decibels. Wat zijn de hardste geluiden ooit gemeten op aarde? En hoe gevaarlijk zijn die eigenlijk voor je gehoor?
Spoiler: heel erg gevaarlijk.
Even opfrissen: wat is decibel eigenlijk?
Voor wie het even kwijt is: het aantal decibel (dB) geeft aan hoe luid een geluid is. Het is een logaritmische schaal, wat betekent dat een kleine verhoging in dB al een flinke toename in volume betekent.
Bijvoorbeeld:
- 60 dB = normaal gesprek
- 85 dB = begin van gehoorschaderisico
- 120 dB = pijngrens
- 140 dB = trommelvlies in gevaar
Daarboven? Dan zit je in het gebied van explosies, raketlanceringen en andere geluiden die je absoluut niet onbeschermd wilt meemaken.
1. De Krakatau-uitbarsting (1883) β 310 dB
De absolute nummer 1 is een natuurramp: de uitbarsting van de vulkaan Krakatau in IndonesiΓ« op 27 augustus 1883. Deze explosie was zo luid dat het geluid meer dan 4800 kilometer verderop nog te horen was. In AustraliΓ«, op het eiland Rodrigues (bij Mauritius!), meldden mensen een oorverdovende knal.
Met een geschatte geluidssterkte van 310 decibel is dit nog steeds het hardste geluid dat ooit door mensen is waargenomen. Dat is niet alleen gevaarlijk, dat is levensgevaarlijk. Mensen die te dichtbij waren, overleden niet alleen door de hitte en luchtdruk β maar ook door het geluid zelf.
2. De Tsar Bomba (1961) β 224 dB
De Sovjet-Unie testte in 1961 de krachtigste kernbom ooit tot ontploffing gebracht: de Tsar Bomba. Een monster van 50 megaton, dat een geluid produceerde van naar schatting 224 dB op een afstand van 1 kilometer van het epicentrum.
Dat is genoeg om beton te verpulveren, longen te laten klappen en oren voor altijd het zwijgen op te leggen. Gelukkig werd de test uitgevoerd in een afgelegen gebied. Onbeschermd in de buurt staan? Kansloos.
3. Raketlancering van Saturn V β 204 dB
De Saturn V-raket die in de jaren β60 en β70 werd gebruikt voor de Apollo-missies, is niet alleen beroemd vanwege de maanlanding, maar ook om zijn indrukwekkende geluidsproductie: 204 dB bij de lancering.
Zelfs met tientallen meters afstand en meters dikke geluidsdemping was het geluid zo heftig dat zonder gehoorbescherming je gehoor binnen een seconde blijvend beschadigd raakte. En de hittegolf van de motoren? Die doet er nog een schepje bovenop.
4. De Tunguska-explosie (1908) β >190 dB
Een mysterieuze knal in SiberiΓ« in 1908, vermoedelijk veroorzaakt door een meteoroΓ―de die ontplofte in de atmosfeer, zorgde voor een explosie die meer dan 2000 vierkante kilometer bos met de grond gelijk maakte.
Het geluid was volgens ooggetuigen op ruim 1000 kilometer afstand nog hoorbaar en wordt geschat op meer dan 190 dB. Geen trommelvlies die dat overleeft. En omdat het midden in de natuur gebeurde, zijn er nauwelijks directe slachtoffers gevallen. Maar stel je voor dat het boven een stad was geweest…
5. Supernova (theoretisch) β 240+ dB?
Deze is een buitenbeentje, maar te interessant om niet te noemen. Een supernova β een exploderende ster β kan in theorie geluidsgolven genereren van meer dan 240 decibel, al hangt dat af van de omstandigheden.
In de ruimte kun je geluid niet horen zoals op aarde (want: geen lucht), maar als zoβn explosie op een hypothetische manier in de atmosfeer zou plaatsvinden, zou het geluid alles vernietigen in de wijde omgeving. Gelukkig bevinden supernovaβs zich op veilige afstand van onze planeet.
Wat doet zo’n volume met je oren?
Laten we het even concreet maken. Wat gebeurt er met je gehoor als je geluiden van boven de 120 dB meemaakt?
- 100 dB: na 15 minuten kans op schade
- 120 dB: onmiddellijke pijn, risico op blijvende gehoorschade
- 140 dB: trommelvliezen kunnen scheuren
- 160+ dB: ook andere organen (zoals je longen) raken beschadigd
- 200+ dB: fatale schade is mogelijk, zelfs zonder direct contact
Dat klinkt dramatisch β en dat Γs het ook. Je gehoor is gevoelig en kwetsbaar. En het herstelt zich niet.
En wat betekent dit voor het dagelijks leven?
Je komt natuurlijk niet elke dag in de buurt van een vulkaanuitbarsting of een nucleaire explosie. Maar ook op aarde kom je geluiden tegen die dichter bij die gevaarlijke grens liggen dan je denkt. Denk aan:
- Vuurwerk (155 dB)
- Sirenes (120-130 dB)
- Motoren en Formule 1 (110-140 dB)
- Muziekfestivals en concerten (tot 110 dB)
Een paar minuten zonder gehoorbescherming kan al genoeg zijn voor blijvende schade.
Bescherm je oren
Klinkt overdreven, maar je hebt maar één set oren. En de schade die ontstaat door harde geluiden is onomkeerbaar.
Heb je plannen om naar een festival te gaan, te klussen met luide apparaten, of gewoon lekker te gaan motorrijden? Zorg dan dat je voorbereid bent:
- Gebruik oordoppen, het liefst met een geluidsfilter
- Draag oorkappen bij Γ©cht harde geluiden
- Combineer bescherming voor extra veiligheid en zekerheid
- En: laat gehoorbescherming net zo normaal zijn als zonnebrand
Tot slot
Geluid kan prachtig zijn. Muziek, stemmen, natuur β we zouden het voor geen goud willen missen. Maar het kan ook vernietigend zijn. Van vulkanen tot raketten, van vuurwerk tot festivals: als het te hard gaat, kun je beter aan je gehoor denken dan aan het volume.
Dus de volgende keer dat je in een lawaaiige omgeving bent, denk dan even aan Krakatau, of de Saturn V. En dan aan je oren. Die hebben geen back-up, geen reserveonderdelen, en geen mute-knop.
Zorg goed voor ze. Ze doen veel meer werk dan je denkt.
