Waarom slechthorendheid ook invloed heeft op je reuk en smaak

Slechthorend zijn betekent toch gewoon… minder goed horen? Dat zou je denken, maar het is nét iets complexer dan dat. Want wist je dat gehoorverlies ook invloed kan hebben op andere zintuigen, zoals je reuk en smaak? Gek idee misschien, maar voor veel mensen met gehoorproblemen is het herkenbaar: “Sinds ik slechter hoor, proef ik minder goed.” Of: “Geuren lijken me minder op te vallen.”

Toeval? Zeker niet. In deze blog duiken we in het verrassende verband tussen gehoor, reuk en smaak. En waarom het allemaal meer met elkaar te maken heeft dan je misschien denkt.

Alles in je hoofd hangt samen

Je hoofd zit behoorlijk vol: oren, neus, tong, ogen, zenuwen, bloedvaten… Alles ligt dicht op elkaar en werkt nauw samen. Smaak, geur en gehoor worden bovendien allemaal verwerkt in de hersenen, en vaak zelfs in gebieden die elkaar overlappen.

Dat betekent: als er iets verandert in het ene zintuig, kan dat invloed hebben op een ander. Net als wanneer je verkouden bent – dan ruik én proef je minder. En precies zo kan gehoorverlies een domino-effect geven op je beleving van geur en smaak.

Minder geur = minder smaak

Even een klein lesje biologie: wat we “proeven” is eigenlijk voor een groot deel wat we ruiken. Je tong herkent vooral de basissmaken – zoet, zout, zuur, bitter en umami. Maar alle nuances? Die komen via je neus. Denk aan de geur van versgebakken brood of aardbeien – dat is waar smaak echt tot leven komt.

Als je reukvermogen afneemt, proeft alles dus fletser. En nu komt de koppeling met gehoorverlies: bij sommige mensen die slechter horen, vermindert ook het reukvermogen. En dus ook – indirect – de smaakbeleving.

Hoe zit dat precies?

Er zijn een paar mogelijke verklaringen waarom slechthorendheid invloed heeft op ruiken en proeven:

1. Achterliggende oorzaak in de hersenen

Bij bepaalde vormen van gehoorverlies – zoals ouderdomsslechthorendheid (presbyacusis) – gaat het niet alleen om het oor zelf, maar ook om veranderingen in de hersenen. Onderzoekers hebben ontdekt dat de gebieden die geur en smaak verwerken deels overlappen met de gebieden voor gehoor.

Bij mensen met gehoorverlies blijkt die hersenactiviteit vaak nét iets anders te verlopen. En dat kan invloed hebben op hoe sterk (of juist zwak) geur- en smaakprikkels binnenkomen.

2. Medicatie of medische aandoeningen

Slechthorendheid gaat soms samen met aandoeningen zoals diabetes, hoge bloeddruk, neurologische aandoeningen of virussen – allemaal dingen die ook invloed kunnen hebben op je reuk- en smaakvermogen.

Bepaalde medicijnen die worden gebruikt bij oorproblemen (bijvoorbeeld na ooroperaties, ontstekingen of tinnitus) kunnen bovendien tijdelijk de smaak- of geurbeleving beïnvloeden.

3. Verminderde zintuiglijke alertheid

Als je minder goed hoort, word je vaak ook wat minder scherp op zintuiglijke signalen in het algemeen. Je zintuigen werken namelijk samen om jou een totaalbeeld te geven van je omgeving. Als dat beeld door gehoorverlies al minder volledig is, kan het zijn dat je ook geuren en smaken minder bewust registreert.

Je hersenen besteden als het ware minder ‘aandacht’ aan die signalen, omdat ze overbelast zijn met het compenseren voor het gehoor.

4. Verstopping van de buis van Eustachius of verkoudheid

Soms is gehoorverlies tijdelijk – bijvoorbeeld bij een verkoudheid, een middenoorontsteking of verstopping van de buis van Eustachius. In dat soort gevallen gaat het vaak samen met een verstopte neus, waardoor je ook minder ruikt en proeft.

5. Zintuiglijke overprikkeling of onderprikkeling

Bij langdurig gehoorverlies kunnen je hersenen zich aanpassen: sommige gebieden worden onderprikkeld (zoals bij smaak en geur), andere juist overprikkeld (zoals bij tinnitus). Dat hersenplasticiteit heet, en het kan ervoor zorgen dat je reuk en smaak simpelweg minder prioriteit krijgen.

Wat kun je eraan doen?

Als je merkt dat je sinds je slechter hoort ook minder ruikt of proeft, is het goed om daar niet mee te blijven rondlopen. Dit kun je doen:

1. Laat je gehoor testen

Een gehoorverlies vroegtijdig signaleren is niet alleen belangrijk voor je oren, maar ook voor je algehele zintuiglijke gezondheid. Een audicien (dat zijn wij!) of KNO-arts kan je precies vertellen of er sprake is van gehoorverlies, en welke behandeling passend is.

2. Draag je hoortoestel consequent

Veel mensen met gehoorverlies krijgen door een goed afgesteld hoortoestel ook weer meer scherpte in hun andere zintuigen. Je hersenen krijgen weer voldoende input, en dat helpt bij het activeren van geur- en smaakherkenning.

3. Stimuleer je reuk- en smaakvermogen

Ruiken en proeven kun je trainen. Eet gevarieerd, gebruik verse kruiden, en probeer bewust geuren waar te nemen (zoals koffie, bloemen, citrus). Je hersenen houden van oefening.

4. Vermijd overmatig gebruik van wattenstaafjes

Slechthorendheid kan ook ontstaan of verergeren door oorsmeerophoping. Als je vaak zelf je oren schoonmaakt met wattenstaafjes, kun je het juist erger maken. Overweeg liever een veilige oplossing zoals een Bebird oorreiniger met camera, zodat je precies ziet wat je doet en je gehoorgang niet beschadigt.

5. Overweeg medische controle bij plotseling geur- of smaakverlies

Merk je ineens dat je niets meer ruikt of proeft, zonder duidelijke oorzaak? Laat je dan onderzoeken. Het kan te maken hebben met een virus, een neurologisch probleem of iets anders dat medische aandacht verdient.

Tot slot

Gehoorverlies raakt meer dan alleen je oren. Het heeft impact op je sociale leven, je balans, je energie – en dus ook op je smaak en reuk. Dat komt omdat onze zintuigen samenwerken om ons een compleet beeld te geven van de wereld om ons heen.

Gelukkig kun je veel doen om die beleving weer te verbeteren. Door je gehoor serieus te nemen, je oren goed te verzorgen, en alert te blijven op subtiele veranderingen. En weet: je bent niet de enige die dit merkt. Veel mensen met gehoorverlies herkennen het effect op geur en smaak pas achteraf – en voelen zich stukken beter als ze hun zintuigen weer wat aandacht geven.

Wil je advies over gehoorbescherming, hoortoestellen of veilige oorreiniging? We denken graag met je mee. Want goed horen, ruiken én proeven – dat gun je toch iedereen.